Blog 25: Partijvormen, extra aandachtspunten IV

Gepubliceerd op 2 november 2025 om 06:24

In het vorige blog hebben we twee wetenschappelijk bevindingen benoemd, die belangrijk zijn voor de dagelijkse voetbalpraktijk…

  1. Partijvormen waaraan minder spelers deelnemen, hebben een hogere intensiteit dan partijvormen waar meer spelers aan deelnemen (o.a. Hill-Haas et al., 2011; Katis & Kellis, 2009; Little & Williams, 2007; Owen et al., 2004; Owen et al, 2011; Sarmento et al., 2018).
  2. Ongeacht het aantal deelnemende spelers in een partijvorm, zal een toename in de relatieve veldgrootte per veldspeler gepaard gaan met een hogere intensiteit van die partijvorm (o.a. Casamichana, D., & Castellano, J., 2010; Clemente et al., 2023; Katis & Kellis, 2009; Rampinini et al., 2007; Sarmento et al., 2018).

 

Hoe kunnen we deze twee wetenschappelijke bevindingen verklaren? …

  • Wanneer partijvormen worden afgewerkt met minder spelersaantallen, zal vaak ook gekozen worden voor een kleiner speelveld. En dus zullen de onderlinge afstanden tussen de spelers kleiner worden. De speler aan de bal heeft (door het geringe aantal medespelers) niet alleen minder afspeelopties, hij zal ook sneller onder druk gezet kunnen worden door zijn directe tegenstander (door het kleinere speelveld). Dit geldt trouwens niet alleen voor de speler aan de bal. Ook andere spelers kunnen veel korter op hun directe tegenstander zitten, waardoor elke speler bij de balaanname gelijk moet handelen. Om aangespeeld te kunnen worden, zullen de medespelers veel meer vrijloopacties moeten maken om los te komen van hun directe tegenstander. Lukt dit niet, dan zal de speler aan de bal een duel moeten uitvechten met zijn tegenstander.

    Indien je als trainer dus kiest voor een minder aantal spelers in relatief kleinere ruimtes (de kleine partijvormen), dan zal die keuze gepaard gaan met meer onderlinge duels die worden uitgevochten. Daarnaast zal van de spelers een hogere handelingssnelheid worden gevraagd, wil hij/zij balbezit houden. Over het algemeen kan dan ook worden gesteld dat de keuze voor minder spelers in een relatief kleinere ruimte een positieve invloed heeft op de intensiteit van de positie- en partijspelen. Echter, de ruimtes moeten niet zo klein worden dat het ten koste gaat van de kwaliteit. Worden de ruimtes té klein gekozen, dan zal dit juist nadelig uitpakken voor zowel de intensiteit van de partijvorm (of het positiespel) als ook voor de voetbalkeuzes die spelers maken.


  • Een nadeel van kleine partijvormen is dat deze gespeeld worden in (relatief) kleine ruimtes, waardoor de totaal afgelegde afstanden, de afstanden op hogere snelheden, evenals de sprintafstanden beperkt blijven. Aangezien grote partijvormen in grotere ruimtes worden gespeeld, bieden deze partijvormen wel de mogelijkheid om de totaal afgelegde afstand te verhogen, en dat geldt natuurlijk ook voor de afstanden in de verschillende snelheidszones. De intensiteit die spelers bij de grote partijvormen ervaren, valt dan ook vooral te verklaren door de aanwezigheid van deze kwalitatieve afstanden op hogere snelheden en op sprintsnelheden.

    We mogen dus concluderen dat de intensiteit tijdens de verschillende partijvormen meestal is terug te voeren op specifieke voetbalsituaties die zich tijdens deze partijvormen voordoen. Willen we alle fysiologische, fysieke, technische en tactische voordelen van de verschillende partijvormen benutten, dan zullen we veel moeten variëren in zowel de spelersaantallen als in de grootte van het speelveld. En daar is helemaal niets mis mee, want het aanbieden van voldoende variatie gedurende de trainingsweek zal het fysieke prestatievermogen van spelers positief beïnvloeden (zie ook blog 17).


Noot:
Ik wil er graag nogmaals op attenderen dat we de relatieve veldgrootte per veldspeler niet los kunnen zien van de spelersaantallen die aan die partijvorm meedoen. Een extreem voorbeeld zal dit verduidelijken...
Op een wedstrijdveld (l x b = 105m x 68m) kun je prima 11v11 of 10v10 spelen. Echter, wanneer je 5v5 of 4v4 over een heel veld zou spelen, zullen deze partijvormen ver afstaan van de werkelijkheid.

Na al deze informatie is een volgende vraag inmiddels relevant: Aan welke ruimtes, aan welke veldgroottes moeten we denken? Laten we deze vraag beantwoorden in het volgende blog.

 

Referenties

Casamichana, D., & Castellano, J. (2010). Time-motion, heart rate, perceptual and motor behaviour demands in small-sided soccer games: Effects of pitch size. Journal of Sports Sciences, 28, 1615-1623.

Clemente F.M., & Sarmento H. (2020). The effects of small-sided soccer games on technical actions and skills: A systematic review. Human Movement, 21(3):100–19.

Clemente F. M., Moreira Praça G., Aquino R., et al. (2023). Effects of pitch size on soccer players’ physiological, physical, technical, and tactical responses during small-sided games: a meta-analytical comparison. Biology of Sport, 40 (1), 111–147.

Hill-Haas S. V., Dawson B., Impellizzeri F. M., & Couts A. J., (2011). Physiology of small-sided games training in football. Sports Medicine, 41 (3), 199-220.

Katis A., & Kellis, E. (2009). Effects of small-sided games on physical conditioning and performance in young soccer players. Journal of Sports Science and Medicine, 8, 374-380.

Little T., & Williams A. G. (2006). Suitability of soccer training drills for endurance training. Journal of Strength and Conditioning Research, 20, 316-319.

Owen A. L., Twist C., & Ford P. (2004). Small-sided games: the physiological and technical effect of altering pitch size and players numbers. Insight, 7, 50-53.

Owen A. L., Wong D. P., McKenna M., & Dellal A. (2011). Heart rate responses and technical comparison between small- vs. large-sided games in elite professional soccer. Journal of Strength and Conditioning Research, 25, 2104-2110.

Rampinini E., Impellizzeri, F. M., Castagna C., Abt G., et al. (2007). Factors influencing physiological responses to small-sided soccer games. Journal of Sports Sciences, 25(6), 659-666.

Sarmento H., Clemente F.M., Harper L.D., Da Costa I.T., Owen A., & Figueiredo A.J. (2018). Small sided games in soccer – a systematic review. International Journal of Performance Analysis in Sport, 18(5), 693–749.

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.